Reisverslag: Stedentrip Thessaloniki
Mooie dame in het noorden
Tekst: Jorgos en Wendy Nikolidakis
Thessaloniki is na Athene, de grootste stad van Griekenland. Deze prachtige stad werd door keizer Kassandros in de 4e eeuw voor Christus gesticht op de plaats waar de oude stad Thermi lag. Hij gaf de naam Thessaloniki aan de stad, de naam van zijn eigen vrouw. Zijn vrouw was tevens de stiefzus van één van de grootse figuren uit de Griekse geschiedenis, niemand minder dan Alexander de Grote.
Thessaloniki is een stad die door de toerist uit Nederland en België niet zo snel bezocht wordt. Als men het over een citytrip naar Griekenland heeft, dan denkt men direct aan Athene. Toch is Thessaloniki een fascinerende stad met een ontzettend lange geschiedenis, veel monumenten en bezienswaardigheden. Daarnaast zijn er veel grote en kleine, gezellige pleinen die barsten van het leven. Thessaloniki verdient meer… Thessaloníki ligt amfitheatrisch ten zuiden van de bergen Seih Sou. Vanaf hierboven heb je een waanzinnig uitzicht op de stad. Met een bus of taxi kun je naar boven gebracht worden, je ziet hier verschillende kastelen en Byzantijnse muren. De kleine huizen met balkonnetjes refereren naar andere tijden.
Het belangrijkste monument van de stad is de Witte Toren, of zoals de Grieken hem noemen: O LEFKOS PYRGOS. Deze imposante toren ligt aan de haven en fungeert tegenwoordig als museum. Deze zevenendertig meter hoge toren werd in het begin van de 15e eeuw gebouwd. Aanvankelijk was het een uitkijkpost, later werd de toren ook als gevangenis gebruikt. De naam Witte Toren kreeg het gebouw pas aan het begin van de 20e eeuw toen hij helemaal wit werd geverfd. Een ander monument dat erg belangrijk is het grote beeld van Alexander de Grote op het paard nabij de witte Toren. In deze buurt is ook de toren van OTE, dat is de Griekse variant van KPN of Belga
Foto's Macedonie - Macedonie in beeld
Thessaloniki te voet
Een wandeling door het centrum van Thessaloniki is erg leuk, overal is wat te zien, overal duikt een archeologische opgraving of een historisch kerkje of borstbeeld op, het is teveel om op te noemen. Waar je ook loopt, overal zie je gezellige terrasjes. Het grootste plein van Thessaloniki is het Aristotelesplein waar een beeld van Aristoteles te zien is. Dit is de plek waar de meeste terrassen zijn en bij zonnig weer komen hier de mensen een lekker kopje koffie of iets fris drinken. Naast het Aristotelesplein is de overdekte groente-, vis-en vleesmarkt. Je waant je hier in oosterse sferen.
Een van de populairste buurten van Thessaloniki is de buurt Ladadika, die een paar straatjes verder van het Aristotelesplein ligt. Vroeger was het een handelsplaats waar olijfolie, groenten, fruit en vis en andere producten verhandeld werden. Later kwamen er kleine taverna’s bij waar handelaren na een vermoeiende dag, een hapje konden eten. De taverna’s werden talrijker en de plek werd populair bij alle inwoners van de stad. Tegenwoordig is het een restaurantbuurt waar allerlei kleine restaurantjes zijn waar het gezellig vertoeven is.
Thessaloniki heeft altijd een belangrijke rol in de geschiedenis gespeeld. Door de strategische ligging werd de stad een belangrijk verbindingspunt tussen Europa en Azië. Het werd de belangrijkste Griekse staatstad van het toenmalige noordelijke Griekenland. Door de vele oorlogen tussen de Griekse volkeren verzwakte de stad geleidelijk aan en zo kwamen de Romeinen langzaam maar zeker aan de macht.
Foto's Macedonie - Macedonie in beeld
De Egnatia route
In het jaar 130 voor Christus wordt door de Romeinen de Egnatia route opgezet, dat was een grote weg die Thessaloniki met Rome verbond. Dit bracht de grote welvaart naar de stad, het werd zowel één van de voornaamste handelscentra als één van de belangrijkste havens van zuid Europa. De Egnatia is tegenwoordig een belangrijke verkeersader in de stad. Het is een weg die dwars door de stad gaat en waar veel winkels en andere zaken zijn. Maar Egnatia is ook de autosnelweg die de havenstad Igoumenitsa, helemaal in westen van Griekenland, met Alexandroupolis, helemaal in het oosten van Griekenland, verbindt. Thessaloniki kende eeuwenlang welvaart en in het jaar 50 na Christus, kwam Apostel Paulus naar de stad om het Christelijke geloof te verkondigen. De Romeinen waren hier niet blij mee, zij lieten het geloof niet toe. In de vierde eeuw wordt Keizer Galerius bestuurder van Thessaloniki. Onder zijn bewind worden veel imposante gebouwen gebouwd.
Ark van Galerius
Zo werd de Rotonde gebouwd en de Ark van Galerius. De Rotonde is het oudste monument van Thessaloniki. Dit ronde gebouw werd in het jaar 300 gebouwd, men weet echter nog steeds niet wat de functie van dit gebouw was. Men beweert dat het als mausoleum werd gebruikt, andere historici beweren dat hier allerlei evenementen gehouden werden door hogere functionarissen en Galerius zelf. De ark van Galerius, die ook Kamara wordt genoemd, zou een deel zijn geweest van een grotere bouwconstructie die enerzijds uit de Ark bestond en anderzijds uit het Paleis van Galerius, de paardenrenbaan en het Mausoleum. Ruïnes van deze bouwconstructies zijn te zien bij het Navarino plein en op de Gounaris straat. Tijdens de jaren dat Galerius regeerde, speelde zich een gebeurtenis af, die Thessaloniki veranderde.
Agios Dimitrios
De jonge Griekse commandant van het Romeinse leger Dimitrios, die het Christelijk geloof verkondigt, wordt gevangen genomen, gemarteld en hij overlijd in de gevangenis. Deze Dimitrios wordt later Heilig verklaard en sindsdien is Agios Dimitrios de beschermheilige van Thessaloniki.
Ter ere van Agios Dimitrios worden sindsdien jaarlijks grote feesten in de stad gegeven. De grote kerk van Agios Dimitrios ligt heel toepasselijk op de Agios Dimitrios laan. Hij is gebouwd op dezelfde plek waar de Heilige is overleden en waar vroeger Romeinse baden waren. Dagelijks wordt deze imposante kerk door Grieken en toeristen bezocht.
De Romeinen blijven eeuwenlang in Thessaloniki, maar later worden ze verdreven en in hun plaats komen de Byzantijnen. Onder het bewind van Keizer Justinianus wordt de stad nog belangrijker. De stad wordt aangevallen door Gothen, Arabieren en Slaven.
In de achtste eeuw wordt een ander belangrijk monument gebouwd. Dat is de kerk van Agia Sofia die een kleinere maar identieke versie is van de grote Agia Sofia in Constantinopel (Istanbul). Deze Orthodoxe kerk werd in het jaar 1200 een Katholieke kerk en in het 1523 werd het na de bezetting door de Ottomanen een moskee. Pas na de bevrijding van de Ottomaanse bezetters in de 19e eeuw, werd de Agia Sofia weer Grieks. Naast de Agia Sofia, onder de grond zijn de Romeinse baden te zien die later door Christenen gebruikt werden om zich te laten dopen. Hier is ook de kerk van Johannes de doper. Via de kerk kun je naar beneden waar tunnels zijn en waar Christenen zich voor de Romeinen verscholen. Een nieuw gevaar verscheen uit het noorden, dat waren de Bulgaren die zich rond de negende eeuw in de Balkan vestigden, ten noordoosten van het huidige Griekenland. Het Byzantium voelt het gevaar aankomen en in de tiende en elfde eeuw wordt Thessaloniki meermaals aangevallen door deze Bulgaren, maar zonder succes.
In het jaar 1430 wordt de stad door de Ottomanen veroverd. De stad wordt geplunderd en vernield. Veel inwoners vertrekken uit de stad, Thessaloniki verliest als belangrijke handelsstad haar positie. De Ottomanen veranderen ondertussen alle Grieks-Orthodoxe kerken in moskeeën. Het is een duistere periode in heel Europa. Joden die elders in Europa verjaagd worden, vinden later onderdak in Thessaloniki. Deze Joodse gemeenschap zal uiteindelijk welvaart brengen zowel op economisch als op cultureel gebied. Het zou één van de grootste Joodse gemeenschappen worden van Europa. Door de komst van de Joden keren stilletjes aan ook de Grieken terug en zo wordt Thessaloniki weer een grote vooraanstaande stad. Op 26 oktober 1912 wordt Thessaloniki door het Griekse leger van de Ottomanen bevrijd. De bevrijding valt samen met de naamdag van beschermheilige van de stad, de heilige Dimitrios. In 1923 en als gevolg van het verdrag van Lausanne, waarbij een grote uitwisseling van Griekse en Turkse bevolkingen plaats vond, vertrokken de Turken definitief uit Thessaloniki. In die tijd hebben in totaal 500.000 Turken Griekenland verlaten en 1,5 miljoen Grieken verlieten Turkije.
In Thessaloniki ben ik twee dagen gebleven, eigenlijk veel te kort, maar toch heeft deze stad een geweldige indruk op mij achtergelaten. Drie tot vier dagen zijn voldoende om de stad goed te verkennen. Het mooiste moment voor mij was een wandeling over de boulevard aan de haven, bij de Witte Toren, tijdens de zonsondergang. Jong en oud verzamelen zich hier iedere dag opnieuw om van een prachtige zonsondergang te genieten!
Meer informatie over Thessaloniki vindt u op:
www.grieksegids.nl/macedonie/thessaloniki.php en op www.grieksegids.nl/macedonie/thessaloniki.php
Bekijk ons filmpje over Thessaloniki op: www.grieksegids.nl/macedonie/thessaloniki-film.php
Meer informatie over Macedonië vindt u op:
www.grieksegids.nl/macedonie
www.grieksegids.be/macedonie
